Przed szczytem Chiny Azja Centralna
(zestawienie na podstawie informacji portali kazachstańskich)
Chiny pozostają strategicznym partnerem gospodarczym Kazachstanu
Dyplomacja:
Prezydent Kazachstanu:
Współpracę Kazachstanu z Chinami określił jako dynamiczną i wielopłaszczyznową, podnosząc ich relacje do poziomu „wiecznego partnerstwa strategicznego”.
Szóste spotkanie ministrów spraw zagranicznych Azji Środkowej i Chin, które odbyło się 26 kwietnia w Ałmaty, wyznaczyło nowy rozdział w regionalnej dyplomacji, podkreślając rosnące strategiczne porozumienie między Chinami a Azją Środkową.
7 czerwca 2025 r. premier Kazachstanu Olzhas Bektenov: Chiny są nie tylko głównym partnerem handlowym Kazachstanu, ale także strategicznym filarem długoterminowej agendy rozwoju kraju. Premier Bektenov podkreślił znaczenie długoterminowej współpracy i innowacji, zauważając:
„Realizacja nowych wspólnych inicjatyw przyczyni się do wzmocnienia więzi finansowych i gospodarczych między naszymi krajami oraz otworzy nowe horyzonty dla wspólnego rozwoju”.
Prezydent Kazachstanu Kasym-Żomart Tokajew oficjalnie podpisał dekret zatwierdzający porozumienie w sprawie procedury tworzenia i wykonywania budżetu Sekretariatu formatu „Azja Środkowa – Chiny”.
Budżet Sekretariatu będzie corocznie planowany i zatwierdzany na posiedzeniach ministrów spraw zagranicznych. Składki są obecnie denominowane w dolarach amerykańskich.
Bieżący podział składek:
🇨🇳 • Chiny – 60%
🇰🇿 • Kazachstan – 10%
🇰🇬 • Kirgistan – 10%
🇹🇯 • Tadżykistan – 10%
🇺🇿 • Uzbekistan – 10%
Ministerstwo Spraw Zagranicznych Chin będzie pełnić rolę oficjalnego depozytariusza zarówno dla Umowy, jak i Regulaminu.
Kolejny szczyt formatu zaplanowano na czerwiec 2025 r. w Astanie, podkreślając rosnącą rolę Kazachstanu jako pomostu między Azją Środkową a szerszymi strategiami euroazjatyckimi.
Posunięcie to stanowi kluczowy krok w kierunku sformalizowania wielostronnej koordynacji między Chinami a Azją Środkową, oferując stabilne ramy instytucjonalne wspierające handel, bezpieczeństwo i łączność regionalną w ramach formatu „Azja Środkowa – Chiny”.
Podkreśla wiodącą rolę Chin w dyplomacji regionalnej, zapewniając jednocześnie narodom Azji Środkowej ustrukturyzowaną platformę do kształtowania polityki regionalnej i realizacji wspólnych celów rozwojowych.
Dla krajów Azji Środkowej uczestnictwo w programie oznacza jednak dostęp do dyplomacji inwestycyjnej, dostosowania infrastruktury i wielostronnego wsparcia rozwojowego, które trudno byłoby skoordynować indywidualnie.
Kluczowe wnioski strategiczne:
1. Od dialogu do platformy
Przyjęcie wspólnego komunikatu informacyjnego odzwierciedla przejście od nieformalnego dialogu do ustrukturyzowanych ram opartych na zasadach. Format CA–China dojrzewa do roli zinstytucjonalizowanej platformy zakorzenionej we wzajemnym zaufaniu, równości i przewidywalności – coraz częściej postrzeganej jako model regionalnego zaangażowania.
2. Rozszerzenie zakresu współpracy
Podczas spotkania priorytetowo potraktowano handel, łączność, zrównoważony rozwój i bezpieczeństwo środowiskowe, nawiązując do celów Pasa i Szlaku 2.0. Koncentrując się na jakości i zielonym rozwoju, państwa Azji Środkowej postrzegają Chiny jako długoterminowego partnera w zakresie infrastruktury, innowacji i rozwiązań środowiskowych.
3. Strategiczna autonomia i równowaga
Kraje Azji Środkowej nadal kładą nacisk na nieingerencję i zrównoważoną dyplomację, dążąc do współpracy z Chinami bez narażania swojej suwerenności – co jest szczególnie ważne w obliczu zmieniającej się globalnej dynamiki władzy.
4. Infrastruktura i wzajemne połączenia
Nowa dynamika dla korytarzy transkaspijskich i lądowych, w tym lądowo-morskiej trasy ekspresowej Chiny-Europa, wspiera zarówno dywersyfikację regionalną, jak i chiński program połączeń na zachód. Projekty te mogą przekształcić eurazjatyckie łańcuchy dostaw i odblokować szersze możliwości gospodarcze.
5. Koordynacja miękkiego bezpieczeństwa
Dyskusje na temat ekstremizmu, bezpieczeństwa granic i zagrożeń ponadnarodowych sygnalizują pogłębiającą się rolę Chin we współpracy w zakresie miękkiego bezpieczeństwa. Podczas gdy Pekin pozostaje ostrożny w kwestii zaangażowania wojskowego, jego stabilizujące wpływy rozszerzają się na całą Azję Środkową.
6. „Sztandarowy” format regionalny
Minister spraw zagranicznych Kazachstanu uznał format CA–Chiny za potencjalny „flagowy mechanizm” wśród wielostronnych partnerstw Azji Środkowej. Dzięki pragmatycznemu, zorientowanemu na wyniki podejściu, może wkrótce przewyższyć inne platformy CA+ zarówno pod względem widoczności, jak i wpływu.
Dla Chin: Format ten wspiera pekińską wizję stabilnej, opartej na współpracy zachodniej granicy, kluczowej dla rozwoju krajowego i globalnych szlaków handlowych.
Dla Azji Środkowej: Umożliwia zróżnicowane partnerstwa, dostęp do inwestycji i większy głos w kształtowaniu porządku regionalnego.
Dla społeczności międzynarodowej: Mechanizm CA–Chiny wyłania się jako charakterystyczny filar euroazjatyckiego multilateralizmu – oddzielony od starszych bloków, przyczyniając się do bardziej zrównoważonej i opartej na współpracy architektury regionalnej.
Szczyt Chiny-Azja Środkowa, zainicjowany przez Pekin, od czasu jego zainicjowania w 2021 r. odbył się pięciokrotnie z udziałem ministrów spraw zagranicznych Chin, Kazachstanu, Kirgistanu, Tadżykistanu, Turkmenistanu i Uzbekistanu. Choć oficjalnie szczyt ma być inicjatywą na rzecz rozwoju gospodarczego, jego podstawowym celem jest wzmocnienie strategicznego przyczółka Chin w Azji Środkowej.
Gospodarka
Azja Środkowa szczyci się znacznym udziałem w podstawowych minerałach na świecie, zawierając 38,6% rudy manganu, 30,07% chromu, 20% ołowiu, 12,6% i 8,7% tytanu, a także inne cenne zasoby.
Ogromne, słabo zbadane rezerwy metali ziem rzadkich, uranu, litu i grafitu w regionie przyciągają obecnie inwestycje na wysokim szczeblu i zaangażowanie dyplomatyczne z Brukseli, Waszyngtonu, Pekinu i Moskwy.
Kraje takie jak Kazachstan i Uzbekistan podejmują proaktywne kroki w celu rozwoju swoich sektorów wydobywczych, modernizacji ram regulacyjnych i przyciągania zrównoważonych inwestycji.
Według statystyk World Integrated Trade Solution (WITS) całkowity eksport Chin w 2022 r. wyniósł 3,316 bln USD, czyli prawie siedmiokrotnie więcej niż całkowity eksport Rosji w tym samym roku. Co więcej, od 2021 roku Chiny wyprzedziły Rosję w handlu z Azją Środkową, osiągając 29 miliardów dolarów eksportu do regionu.
Wielkość importu Kazachstanu w okresie styczeń-październik 2024 r. wyniosła 48,4 mld USD, jak podało Biuro Statystyki Narodowej. W tym okresie import spadł o 3,3% w porównaniu z tym samym okresem w 2023 roku. Do kluczowych partnerów importowych kraju należą:
Rosja: 29,7% całkowitego importu
Chiny: 25,5%
Niemcy: 4,9%
Stany Zjednoczone: 3,9%
Francja: 3,2%
Republika Korei: 3,1%
Największymi kategoriami importu w 2024 r. były samochody (4,1 proc.), samoloty (3 proc.), leki (2,9 proc.), telefony komórkowe (2,7 proc.) oraz karoserie pojazdów silnikowych (2,1 proc.).
Według stanu na maj 2025 r., Kazachstan posiada najwyższy rating kredytowy państwa w Azji Środkowej, z ratingiem BBB- przyznanym przez agencję Standard & Poor’s (S&P), co jest najniższym poziomem ratingów na poziomie inwestycyjnym.
• Kazachstan: Z ratingiem BBB− Kazachstan jest jedynym krajem Azji Środkowej, który obecnie ocenia S&P jako kraj o ratingu inwestycyjnym. Rating ten odzwierciedla stosunkowo stabilne otoczenie gospodarcze i niższe ryzyko niewypłacalności w porównaniu z podobnymi regionami.
• Uzbekistan: Uzbekistan, który posiada rating na poziomie BB- z perspektywą pozytywną, jest o krok od podwyższenia ratingu. Pozytywne perspektywy wskazują, że agencja S&P może podnieść rating kraju, jeśli obecne reformy gospodarcze i tendencje wzrostowe będą kontynuowane.
• Kirgistan: Stabilna perspektywa dla Kirgistanu, który niedawno został podniesiony do poziomu B+, sugeruje, że w najbliższym czasie jego zdolność kredytowa utrzyma się na stabilnym poziomie.
• Tadżykistan: Rating kredytowy Tadżykistanu na poziomie B i stabilną perspektywą odzwierciedla umiarkowane ryzyko i nie przewiduje się żadnych natychmiastowych zmian.
• Turkmenistan: Turkmenistan ma najniższy rating S&P na poziomie B-, co wskazuje na wyższe ryzyko kredytowe. Stabilna perspektywa ratingu sugeruje, że w najbliższym czasie rating ten nie ulegnie zmianie.
Azja Środkowa ma wyprzedzić globalny wzrost gospodarczy w 2025 r., projekty MFW
Według prognoz Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW) rok 2025 ma przynieść umiarkowany wzrost światowej gospodarki. Przewiduje się, że globalny PKB wzrośnie o 3,2%, osiągając 115,3 bln USD w cenach bieżących.
Oczekuje się, że globalny wzrost gospodarczy pozostanie stabilny, ale jest słabszy niż początkowo prognozowano. MFW zauważa, że perspektywy gospodarcze dla Stanów Zjednoczonych poprawiły się, ale oczekiwania dotyczące wzrostu dla innych rozwiniętych gospodarek, zwłaszcza w Europie, zostały obniżone.
Oczekuje się, że Kazachstan, największa gospodarka Azji Środkowej, osiągnie wzrost o 4,6%, a PKB osiągnie 306,6 mld USD.
Bank Światowy (BŚ) zaktualizował prognozy wzrostu PKB Kazachstanu w latach 2025-2026
Bank Światowy (BŚ) prognozuje wzrost PKB Kazachstanu na poziomie 4,7 proc. w 2025 r. i 3,5 proc. w 2026 r.; tym samym Bank Światowy potwierdził prognozy z października.
W 2024 r., według szacunków BŚ, wzrost PKB kraju wyniesie 4 proc., zwalniając wobec 5,1 proc. w 2023 r. BŚ szacuje, że wzrost PKB krajów Azji Centralnej w latach 2025-2026 wyniesie odpowiednio 5 proc. i 4,2 proc.
„Oczekuje się, że wzrost gospodarki Kazachstanu, wspierany przez wzrost produkcji ropy naftowej, przyczyni się do ożywienia” – czytamy w raporcie.
Warto zauważyć, że w 2023 r. wzrost PKB Kazachstanu wyniósł 5,1 proc.
W 2024 r. obroty handlowe między Kazachstanem a Chinami osiągnęły rekordową wartość 44 mld dolarów. Tylko w ciągu pierwszych czterech miesięcy 2025 r. wolumen handlu wzrósł o 3,4%.
Chiny plasują się w pierwszej piątce największych inwestorów Kazachstanu, z łącznym portfelem inwestycyjnym przekraczającym 26 miliardów dolarów.
Chiny zwiększają swoje inwestycje w energetykę i produkcję, chociaż ich tradycyjne skupienie na przemyśle wydobywczym zmalało. W połowie 2024 r. chińskie inwestycje w górnictwo i wydobycie surowców wyniosły 36,2 mld USD, co stanowi 61,7% całkowitych inwestycji w Eurazji.
Sektor energetyczny – chińskie inwestycje wzrosły 2,1-krotnie w ciągu 18 miesięcy do 4,1 mld USD, z czego 85% skierowano do Uzbekistanu.
Sektor produkcyjny – inwestycje wzrosły o 8% do 11,8 mld USD, przy czym większość projektów koncentruje się w Azji Środkowej.
W ostatnich latach Chiny zacieśniają więzi z krajami Azji Środkowej. Handel między Chinami a regionem Azji Środkowej wzrósł do 89 mld USD (69 mld GBP) w 2023 r., co stanowi wzrost o 27% w porównaniu z rokiem poprzednim. Chiński handel wzrósł, ze wszystkimi tamtejszymi krajami z wyjątkiem Turkmenistanu.
Jednym z głównych powodów zwiększania obecności Chin w Azji Centralnej jest intensyfikacja współpracy energetycznej. Stając się głównym nabywcą, pożyczkodawcą i inwestorem w sektorze energetycznym regionu, Chiny mają nadzieję na zmniejszenie swojej zależności od krajów takich jak Rosja.
Przy wsparciu Chin zbudowano i utrzymano gazociągi, które są skierowane na wschód. Rurociągi te ułatwiły handel z Chinami i przyczyniły się do zmniejszenia odpadów operacyjnych w sektorach energetycznych Turkmenistanu, Kazachstanu i Uzbekistanu.
W 2025 roku Chiny planują wznowić budowę gazociągu biegnącego z Turkmenistanu przez Uzbekistan, Tadżykistan i Kirgistan do czasu sfinalizowania kontraktu na dostawy gazu z Turkmenistanem. To jeszcze bardziej wzmocni więzi energetyczne Chin z regionem.
Chiny dołączają do fali turystycznej:
• W 2024 roku Kazachstan przyjął 665 000 chińskich turystów, czyli prawie dwukrotnie więcej niż w roku poprzednim.
• Chińscy goście wydali w ubiegłym roku w Kazachstanie 307 mln dolarów (średnio 470 dolarów na turystę).
TRANSPORT
Hub transportowy Dostyk-Alashankou bije rekord z 18 mln ton ładunków
Węzeł transportowy Dostyk-Alashankou, kluczowa brama na granicy chińsko-kazachskiej, ustanowił nowy rekord, przewożąc 18 mln ton ładunków w 2023 r., przekraczając poprzedni szczyt 17,75 mln ton osiągnięty w 2013 r
W 2023 r. aż 50% ładunków kolejowych na trasie Chiny-Rosja-Europa przeszło przez Kazachstan, co odpowiada łącznemu wolumenowi ładunków przewiezionych przez granicę rosyjsko-chińską i Mongolię. Prezydent Kasym-Żomart Tokajew poinformował, że w 2023 r. przez Kazachstan przewieziono 29 mln ton towarów, podkreślając znaczenie jego sieci kolejowej w ułatwianiu handlu euroazjatyckiego.
Korytarze kolejowe Kazachstanu, w tym na skrzyżowaniach Dostyk-Alashankou i Altynkol-Chorgos, działają na granicy przepustowości, co skłania rząd do podjęcia ambitnych modernizacji infrastruktury. Obejmują one modernizację istniejących tras i budowę nowych, aby sprostać rosnącemu popytowi i utrzymać konkurencyjność.
Realizowane projekty infrastrukturalne
Jedną z najważniejszych inicjatyw jest 836-kilometrowa linia kolejowa Dostyk-Moyinty, największa do tej pory budowa kolei w Kazachstanie. Rozpoczęty w listopadzie 2022 r. projekt ma na celu:
Rozbudowa odcinków jednotorowych do obsługi do 60 par pociągów towarowych dziennie, co stanowi pięciokrotny wzrost.
Modernizacja infrastruktury, w tym mostów, linii komunikacyjnych i obiektów stacyjnych, w szczególności na stacji Dostyk.
Zwiększenie prędkości przewozów towarowych wzdłuż kazachskich korytarzy euroazjatyckich z 1 100 do 1 500 kilometrów dziennie.
Chiny ponownie zaangażowały się w budowę Środkowego Korytarza, inwestując w port Anaklia i uruchamiając linię kolejową Kashi-Andiżan.
W I kwartale 2025 r. między Chinami a Azją Środkową kursowały 3 582 pociągi towarowe, co oznacza wzrost o 25,5% rok do roku. Obecnie istnieją 44 regularne trasy kolejowe łączące Chiny z krajami Azji Środkowej.
w styczniu 2025 r. oficjalnie rozpoczęła się budowa linii kolejowej Chiny-Kirgistan-Uzbekistan (CKU), odpowiadając na rosnący popyt transgraniczny. Na początku kwietnia ponad 49 000 ciężarówek przejechało przez przejście graniczne Irkeshtam i 42 000 przez Torugart, co stanowi wzrost odpowiednio o 76% i 51% w porównaniu z rokiem poprzednim.
Kazachstan i Chiny uruchomią 3 nowe wspólne terminale transportowe w 2025 r.
Odbyło się spotkanie szefa kolei kazachskich Nurlana Sauraranbajewa z sekretarzem Partii Komunistycznej Xi’an Fang Hongwei.
Podczas spotkania podkreślono, że w 2024 r. z suchego portu Xi’an wysłano do 5 000 pociągów na trasie Chiny-Europa, co stanowi 25% wszystkich przesyłek. Kazachsko-chiński wspólny terminal towarowy w Xi’an przyczynił się do 33-krotnego wzrostu przepływu ruchu przez Transkaspijski Międzynarodowy Szlak Transportowy, ponieważ szereg międzynarodowych projektów logistycznych o wartości ponad 200 mln USD jest realizowanych we współpracy z suchym portem Xi’an.
Strony uchwaliły plany na bieżący rok, w tym uruchomienie kompleksu logistycznego w Ałmaty, nowego centrum logistycznego CRK Terminal na stacjach Selyatino w obwodzie moskiewskim oraz terminalu w porcie Alat w Azerbejdżanie. Centra logistyczne i terminale na stacji Świsłocz (Białoruś) i w Budapeszcie (Węgry) mają zostać uruchomione w przyszłym roku.
Kazachstan i Chiny od 1 marca podwoiły przepustowość pociągów przez Chorgos, a od 1 lipca przez Dostyk
Od wczesnej wiosny planowane było wysyłanie 15 pociągów dziennie z Kazachstanu do Chin przez przejście graniczne Ałtynkol-Chorgos zamiast obecnych 8, a od 1 lipca przez Dostyk-Alashankou będzie wysyłanych 28 pociągów zamiast 14. Według KTZ w 2024 r. wolumen przewozów wyniósł rekordowe 32 mln ton, przy wzroście o 13% do 2023 r.
Kazachstańska firma twierdzi, że zatwierdzone wspólne plany na 2025 r. znacząco przyczynią się do zwiększenia potencjału eksportowego kraju i otworzą dodatkowe możliwości dla krajowych producentów surowców.Umowa ta sygnalizuje znaczący impuls do rozwoju infrastruktury transportowej i więzi gospodarczych między Chinami, Kazachstanem i Europą. Podwojenie przepustowości pociągów przez Khorgos i Dostyk wzmocni łączność, usprawni handel i wesprze regionalny wzrost gospodarczy. Zwiększona częstotliwość kursowania pociągów – 15 dziennie przez Khorgos i 28 dziennie przez Dostyk – odzwierciedla rosnący popyt i stanowi strategiczne posunięcie w kierunku usprawnienia szlaków handlowych między Europą a Azją. Rekordowe wolumeny przewozów w 2024 roku świadczą o sukcesie tej trasy i jej potencjale do dalszego wzrostu w światowym handlu.
Kazachstan zmierza w kierunku liberalizacji sektora kolejowego
Zgodnie z dyrektywą Administracji Prezydenta Republiki Kazachstanu kluczowe instytucje – w tym Stowarzyszenie Kazachstańskich Towarowych Przewoźników Kolejowych, Urząd Antymonopolowy i Ministerstwo Transportu – podjęły skoordynowane działania na rzecz wspierania rzeczywistej konkurencji i zapewnienia przejrzystych, stabilnych zasad w sektorze kolejowych przewozów towarowych.
Do najważniejszych omawianych propozycji należą:
Wydzielenie operatora infrastruktury z Kazachstanu Temir Zholy (KTZ) w celu utworzenia państwowego, niezależnego podmiotu zarządzającego infrastrukturą;
Zatwierdzanie jasnych, przejrzystych przepisów dotyczących dostępu do sieci głównej dla prywatnych przewoźników towarowych;
Reforma polityki taryfowej poprzez wyeliminowanie zaniżonych stawek bez rekompensaty i przejście na ustalanie cen rynkowych;
Ustanowienie niezależnego organu regulacyjnego w celu nadzorowania konkurencji, warunków dostępu i kształtowania taryf;
Otwarcie rynku przewozów towarowych dla nowych podmiotów, w tym skoncentrowanych na usługach tranzytowych;
zachęcanie do inwestycji prywatnych poprzez PPP, koncesje i wspólne projekty, zwłaszcza w terminalach, taborze kolejowym i aktywach lokomotyw;
Wdrożenie środków antymonopolowych w celu zapewnienia równego dostępu i równych warunków działania dla wszystkich operatorów.
Kazachstan gotowy zainwestować 500 mln dolarów w budowę linii kolejowych w Afganistanie
Stwierdził to wicepremier Kazachstanu Serik Zhumangarin podczas spotkania w Kabulu z afgańskim wicepremierem Abdulem Ghanim Baradarem
Delegacja Kazachstanu zapowiedziała również gotowość do uruchomienia projektu budowy internetowego, który zapewni Afganistanowi dostęp do internetu w przystępnej cenie.
Zhumangarin powiedział, że kazachstańscy inwestorzy są gotowi inwestować w różnych sektorach, zwłaszcza w afgańskie kopalnie, ropę i gaz, a ich zespoły techniczne odwiedzają w tym celu Kabul.
Podczas spotkania strona kazachstańska wyraziła gotowość do wydawania wiz afgańskim biznesmenom, uruchomienia lotów między oboma krajami, współpracy w zakresie bankowości, wzmocnienia dwustronnej wymiany handlowej oraz współpracy w sektorze zdrowia i edukacji.
Tymczasem mułła Baradar podkreślił, że Afganistan ma silną wolę wzmocnienia stosunków gospodarczych i handlowych z Kazachstanem i innymi krajami regionu i w tym celu podpisał niedawno projekt mapy drogowej zwiększenia wolumenu handlu między Kabulem a Astaniem do 3 mld dolarów.
Zapowiedź ta oznacza odważną i wieloaspektową zmianę w regionalnej geopolityce i integracji gospodarczej.
Strategiczna szansa – Jeśli stabilność utrzyma zobowiązanie Kazachstanu do zainwestowania 500 milionów dolarów w linię kolejową Torghandi-Herat świadczy o rosnącym zaufaniu Azji Środkowej do współpracy z rządem afgańskim kierowanym przez talibów. Jeśli linia kolejowa zostanie ukończona, znacznie pobudzi regionalny handel, poprawi logistykę i pomoże Afganistanowi przejść od izolacji śródlądowej do węzła tranzytowego między Azją Środkową i Południową.
Kazachstan wyraźnie dąży do:
Dostęp do niewykorzystanych zasobów naturalnych Afganistanu (kopalnie, ropa, gaz)
* Rozbudowa infrastruktury cyfrowej i logistycznej
* Budowanie wpływów poprzez opiekę zdrowotną, edukację i ułatwienia wizowe
Potencjalne korzyści dla Afganistanu
Przy odpowiednim postępowaniu Afganistan może zyskać:
* Infrastruktura krytyczna
* Dostęp do światowych rynków
* Możliwości zatrudnienia
* Lepszy dostęp do internetu i telekomunikacji
* Zdywersyfikowane spółki zagraniczne
Jednak Afganistan nadal boryka się z sankcjami, ograniczonym dostępem do bankowości i słabą przejrzystością – wszystko to może odstraszyć poważnych inwestorów, jeśli nie zostanie rozwiązany.
Implikacje dyplomatyczne:
Angażując się bezpośrednio z talibami i usuwając ich z listy organizacji terrorystycznych, Kazachstan przyjmuje pragmatyczne, choć kontrowersyjne stanowisko. Chociaż nie jest to równoznaczne z formalnym uznaniem rządu talibów, odzwierciedla rosnącą tendencję do przedkładania przez państwa regionu stabilności i interesów gospodarczych nad izolację polityczną.
