Opracowanie – Prezes Izby Polska-Azja Janusz Piechociński
34 lata temu Uzbekistan odzyskał Niepodległość.
Powstanie niepodległych Krajów Azji Centralnej zmieniło nie tylko w Regionie świat. Budowanie Państwa zapewnianie mu bezpiecznych granic, suwerenności i efektywności gospodarki było i jest wielkim zadaniem Narodu Uzbeckiego. Ten proces szczególnie od 2017 roku jest wyjątkowo udany i radykalnie przyspieszył przynosząc Narodowi Uzbeckiemu lepsze życie a Uzbekistanowi powszechny na świecie szacunek i uznanie.
W ostatnich latach Azja Środkowa była świadkiem najbardziej niezwykłej zmiany politycznej od czasu uzyskania niepodległości – w miejsce rywalizacji Krajów mamy autentyczną i przemyślaną współpracę regionalną.
Ten bardzo pozytywny proces zaczęł się w 2017 r. z inicjatywy prezydenta Uzbekistanu Szawkata Mirzijojewa jako nieformalne prezydenckie szczyty konsultacyjne, a obecnie przekształca się w wielowarstwową, ustrukturyzowaną współpracę:
• Zinstytucjonalizowanie spotkań konsultacyjnych pięciu państw na szczeblu prezydenckim, ministerialnym i parlamentarnym.
• Pogłębienie partnerstwa kazachsko-uzbeckiego, uzupełnionego przez Azerbejdżan w ramach trójstronnego porozumienia transkaspijskiego.
• Trójstronne spotkanie w Dolinie Fergańskiej między Kirgistanem, Tadżykistanem i Uzbekistanem, koncentrujące się na wspólnych wyzwaniach lokalnych.
Tworzy to nową jakość i daje nowe możliwości:
-Zharmonizowane przepisy i normy
-Zintegrowane sieci handlowe, energetyczne i transportowe
-Wspólne podejście do wyzwań związanych bezpieczeństwem, z wodą i środowiskiem
-Większa stabilność i odporność na globalne międzynarodowe problemy
Z zainicjonowanego przez Prezydenta Uzbekistanu procesu Azja Środkowa wybrała dialog i wspólnotową łączność w szukaniu skutecznej odpowiedzi na wyzwania globalne oferując w różnych kierunkach współpracę. Budzi to wielki szacunek nie tylko na poziomie dyplomacji, polityki czy biznesu.
Atuty Azji Centralnej
Podstawy ekonomiczne: stabilne, młode i rozwijające się gospodarki
Boom demograficzny: obecnie 80 milionów ludzi, przewiduje się, że do 2050 roku przekroczy 100 milionów.
Średnia wieku 28,7 lat – wschodząca, coraz lepiej wykształcona siła robocza
Regionalny PKB: Wzrósł o 60% od 2016 r., osiągając 450 mld USD w 2023 r. Napływ BIZ: Wzrost z 27 mld USD (2016 r.) do 50 mld USD (2023 r.) – i przewiduje się, że do 2030 r. osiągnie 170 mld USD
Zasoby naturalne i aktywa związane z transformacją energetyczną
Uran: ~20% światowych rezerw.
Ropa naftowa i gaz: odpowiednio 17% i 7% światowych rezerw.
Pierwiastki ziem rzadkich: Niewykorzystany potencjał o globalnej wartości strategicznej.
Odnawialne źródła energii: Ogromny potencjał energii słonecznej i wodnej
Coraz lepszy klimat inwestycyjny:
6-krotny wzrost liczby regionalnych spółek joint venture od 2016 r.
Całkowity handel wzrósł ze 100 mld USD do 225 mld USD w ciągu 7 lat.
Handel wewnątrzregionalny: Wzrost 4,5-krotny, osiągający 11 mld USD, promujący regionalne łańcuchy dostaw.
Wzajemne inwestycje: wzrost o 9% rocznie
W 2024 roku Azja Środkowa stała się silniejsza, bardziej pewna siebie i coraz bardziej autonomiczna na arenie międzynarodowej. Pomimo niestabilności w regionie pięć republik – Kazachstan, Republika Kirgiska, Tadżykistan, Turkmenistan i Uzbekistan – osiągnęło solidny wzrost gospodarczy, pogłębiło współpracę regionalną i przyciągnęło duże inwestycje infrastrukturalne. Wzrost PKB w całym regionie wyniósł od 3,6% do 6,5%. Rok 2024 i pierwsza polowa 2025 pokazał, że Azja Środkowa to nie tylko strefa tranzytowa – to wschodzący region strategiczny, który kształtuje własną przyszłość poprzez dyplomację, rozwój i solidarność regionalną wywołujący powszechne na świecie zainteresowanie.
Rosnąca pozycja Uzbekistanu jako lidera w handlu regionalnym zostanie jeszcze wzmocniona poprzez uruchomienie krajowego planu działania na rzecz ułatwień w handlu na lata 2025–2030.
Ten plan działania jest czymś więcej niż dokumentem politycznym – jest to strategiczny krok w kierunku:
-Przyspieszenia przystąpienia do WTO do 2026 r.
-Rosnącej regionalnej integracji handlowej
-Usprawnienia procedur i obniżenie kosztów handlu
-Budowania jeszcze lepszego ekosystemu handlowego dla wszystkich – zwłaszcza dla MŚP i przedsiębiorstw prowadzonych przez kobiety
Według najnowszego globalnego badania ONZ, z 85% wdrożonymi środkami ułatwiającymi handel, Uzbekistan zajmuje obecnie najwyższe miejsce w Azji Środkowej pod względem wyników handlowych.
Uzbekistan rozwija się 2-2,5 razy szybciej niż świat .Produkt Krajowy Brutto w Uzbekistanie wzrósł o 7,20 procent w pierwszej połowie 2025 roku. Wskaźnik wzrostu rocznego PKB w Uzbekistanie wynosił średnio 6,77 procent od 2002 do 2025 roku. Wzrost realnego PKB pozostanie stabilnie wysoki w nadchodzących latach. Podobne tendencje są wynikiem otwartości gospodarczej, industrializacji, aktywnej polityki inwestycyjnej oraz wsparcia w budowaniu potencjału eksportowego perspektywicznych branż.
Realne dochody w Uzbekistanie wzrosły o 7,4% w I półroczu 2025 r. Dla porównania w pierwszym półroczu 2024 r. dochody wzrosły o 11,9% w porównaniu z tym samym okresem w 2023 r. Większość dochodów ludności pochodziła z zatrudnienia i samozatrudnienia, które stanowiły 60,6% całkowitych dochodów. W strukturze dochodów w okresie sześciu miesięcy płace z formalnego zatrudnienia stanowiły 28,2% całkowitego dochodu ludności i wzrosły o 21,7% rok do roku. Działalność małych przedsiębiorstw stanowiła w tym okresie 57% wszystkich dochodów
Wśród ważnych elementów współczesnej polityki przemysłowej Uzbekistanu znajduje się lokalizacja produkcji wysokiej jakości i konkurencyjnych produktów, zmniejszenie importu gotowych wyrobów i podzespołów. Program lokalizacji umożliwił stworzenie nowych zakładów produkcyjnych dla wcześniej importowanych towarów, przyczynił się do zmiany struktury branżowej przemysłu oraz zmniejszenia zależności od dostaw zewnętrznych poprzez poszerzenie asortymentu produkcji i usług.
W latach 2017-2024 łączna wartość eksportu przekroczyła 132 miliardy dolarów. Interesujące jest to, że średnioroczne tempo wzrostu eksportu kraju w tym okresie wynosiło od 12 do 23 procent. W wyniku systematycznego i skierowanego wsparcia dla eksporterów w 2024 roku geografia eksportu krajowej produkcji rozszerzyła się na 55 państw i w ciągu ostatnich ośmiu lat osiągnęła 186 krajów. W ubiegłym roku liczba przedsiębiorstw eksportujących wzrosła o 3143, a ich łączna liczba wyniosła 7343.
Przemysłowy trend rozwoju gospodarczego, zapewniający technologiczny skok w szeregu branż, miał znaczący wpływ na ewolucję asortymentu eksportowych towarów. Jeszcze niedawno Uzbekistan kojarzył się z krajem o monokulturze bawełny, a produkty z tej kultury były praktycznie jedynym liderem eksportu. Dzisiaj Uzbekistan eksportuje coraz więcej produktów wysokotechnologicznych, a do 2024 roku ich asortyment osiągnie cztery tysiące pozycji.
W porównaniu z 2017 rokiem w ubiegłym roku eksport towarów surowych spadł o 22 procent, podczas gdy udział eksportu produktów gotowych wzrósł 3,3 razy, półproduktów – 4,4, a eksport usług zwiększył się 2,9 razy. W 2025 towary około 300 uzbeckich przedsiębiorstw uzyskały rejestrację na znanych platformach handlu elektronicznego a w 2025 proces rejestracji przyspieszył. Na koniec pierwszej połowy 2025 roku wartość eksportu w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku wzrosła o 33 procent i zbliżyła się do 17 miliardów dolarów. Od początku roku do eksporterów dołączyło 1557 krajowych firm, które wyeksportowały towary o wartości 650 milionów dolarów. Utrzymuje się stabilna i pozytywna dla Uzbekistanu tendencja do odejścia od eksportu surowców w stronę gotowych produktów wysokotechnologicznych i usług (turystycznych, transportowych, budowlanych, IT i innych).
W latach 2017-2024 łączna wartość zagranicznych inwestycji przekroczyła 113 miliardów dolarów. Na dzień 1 lipca w Uzbekistanie działało 16 685 firm z zagranicznymi. W pierwszym półroczu 2025 r. liczba takich firm wzrosła o 12,2% (wzrost o 1 814). Spośród nich 4 124 (+4%) to spółki joint venture, a 12 561 (+15,2%) jest w całości własnością inwestorów zagranicznych.
W obliczu utrzymującej się niepewności geopolitycznej i zakłóceń w łańcuchu dostaw budowa w Regionie i w Uzbekistanie multimodalnych korytarzy transportowych wspartych bardzo światu potrzebnej normalizacji stosunków z Afganistanem w których z inicjatywy prezydenta Szawkata Mirzijojewa Uzbekistan odgrywa wiodącą rolę i jest jedną z kluczowych potrzeb globalnego transportu Euro-Azji.
Na niedawnym szczycie ECO prezydent Mirzijojew podkreślił pilną potrzebę alternatywnych tras transportowych, aby zapewnić odporność łańcucha dostaw. Uzbekistan, mimo że nie ma dostępu do morza, aktywnie wykorzystuje swoje położenie geostrategiczne, aby stać się kluczowym węzłem logistycznym łączącym Wschód z Zachodem, Północ i Południe.
Wszystkie te informacje pokazują wielki dorobek tych 34 lat, mądrych działań Narodowego Przywództwa z Prezydentem Szawkatem Mirzijojewowem na czele. My Polscy tez kilka razy w historii budowaliśmy czy odbudowywaliśmy nasze Państwo z ruin wojen tym mocniej doceniamy i rozumiemy wielki sukces Narodu Uzbeckiego. W pracach mojej Izby Polska Azja w której funkcjonują Sekcja Uzbekistan i Sekcja Azja Centralna we współpracy z Ambasada Uzbekistanu w Warszawie i Diaspora Uzbeków w Unii Europejskiej realizujemy Program Centrum Polska Azja w którym Uzbekistan to brama wejścia dla polskiej przedsiębiorczości w Azji Centralnej a Polska hubem udanego wejścia biznesu uzbeckiego do Unii Europejskiej. Organizujemy misje gospodarcze, przyjmujemy delegacje biznesowe z Uzbekistanu, szukamy Partnerów do współpracy handlowej i inwestycyjnej.
I ciągle powtarzamy : RAZEM Polska Uzbekistan możemy więcej.
Janusz Piechocinski
Prezes Izby Polska Azja
Wicepremier i minister gospodarki Polski 2012-2015
